Het oordeel is duidelijk

Vergelijking tussen 3D- en 2D-procedures

Laparoscopie wordt gebruikt om organen en structuren in de buikholte te visualiseren. Het wordt gebruikt voor diagnostische doeleinden en in het bijzonder voor het uitvoeren van operaties. De minimaal invasieve procedure resulteert in minder trauma tijdens de operatie en minder postoperatieve pijn. Bovendien verlaagt het het risico op infectie en voorkomt het uitgebreidere adhesies in het weefsel. De vergelijking tussen 3D- en 2D-procedures was al enkele jaren geleden een belangrijke ontwikkelingskwestie en werd onderzocht in verschillende studies met dieren¹.

3D-visualisatiesystemen bestaan al bijna twee decennia, maar de literatuur spreekt nu van een renaissance in 3D-beeldvorming die de afgelopen jaren aan de gang is. Steeds meer vooraanstaande fabrikanten brengen 3D-systemen op de markt. Daarnaast hebben de cruciale verbeteringen aan deze systemen ook geleid tot een groeiende vraag naar deze technologie, wat ook een positief effect heeft gehad op de prijzen. Een van deze aanpassingen is de verbeterde beeldvorming als gevolg van de uitgebreide verwerkingskracht in de systemen, een ontwikkeling die ook in de digitale microscopie heeft plaatsgevonden. Voor visualisaties van deze kwaliteit waren twintig jaar geleden veel grotere en duurdere apparaten nodig geweest². 3D-laparoscopiesystemen zijn nu tegen aanvaardbare prijzen verkrijgbaar³.  Als we vandaag in ziekenhuizen rondkijken, zien we dat 3D-laparoscopie steeds populairder wordt, niet in de laatste plaats omdat het gemakkelijk te leren is, zelfs voor minder ervaren chirurgen⁴.

Geavanceerde mogelijkheden en meer veiligheid

De uitgebreide reeks operaties die laparoscopisch worden uitgevoerd is vooral toe te schrijven aan de verbeterde beeldvorming van de 3D-systemen. Een recent klinisch onderzoek door Baum et al⁵. onderzocht de effecten van 3D-laparoscopie op de doeltreffendheid en veiligheid van gynaecologische procedures. Bij het hechten en snijden van anatomische structuren met behulp van 3D-visualisatie werden aanzienlijke voordelen gevonden. In vergelijking met 2D-laparoscopie vonden de chirurgen de weergave van de ruimtelijke diepte bijzonder voordelig, een belangrijke reden voor de verbeterde veiligheidsniveaus bij de operatieve procedures. De weergave van retroperitoneale neurale structuren werd aanzienlijk verbeterd. Verbeteringen in de visualisatie van de uterus, ureter en bloedvaten waren niet zo uitgesproken. Desondanks trokken Baum et al. een uitermate positieve conclusie: het werken met 3D-laparoscopie biedt chirurgen grote voordelen in vergelijking met 2D-apparaten. De weergave van ruimte in de afbeeldingen lijkt eenvoudigweg meer op de werkelijke anatomie⁵.

Diepteperceptie – een groot pluspunt

Andere onderzoeken komen tot vergelijkbare conclusies. In een vergelijkend onderzoek werden 53 patiënten behandeld voor verschillende chirurgische indicaties (waaronder ovariumcyste, hernia en cholelithiasis). De ene groep werd geopereerd met behulp van 3D-laparoscopie, de andere met behulp van 2D-technologie. Het grootste nadeel van 2D-laparoscopie is het gebrek aan dieptewaarneming. Dit belast chirurgen tijdens operatieve ingrepen en kan een negatief effect hebben op de veiligheid⁶. De 3D-groep had een duidelijk voordeel met aanzienlijk verminderde operatieduur. De artsen noemen de superieure beeldkwaliteit, vooral met betrekking tot diepteperceptie, als de doorslaggevende factor voor de snellere procedures⁶.

Andere voordelen van de 3D-technologie zijn de goede oog-handcoördinatie en de verhoogde precisie. Zo kunnen chirurgen nauwkeuriger en met minder fouten werken en zelfs zeer fijne weefselstructuren scheiden. Minder ervaren chirurgen profiteren vooral van deze voordelen⁷. Ze kunnen de operaties en de bijbehorende anatomische kenmerken sneller en effectiever leren kennen. De financiële voordelen voor ziekenhuizen liggen voor de hand: in sommige gevallen versnelt het operatieproces waardoor de hoeveelheid anesthetica die nodig is vermindert. Bovendien kunnen bestaande laparoscopie-instrumenten, bijvoorbeeld alle instrumenten met een recht ontwerp, ook met de 3D-technologie worden gebruikt. Dit verlaagt zowel de investering als de onderhoudskosten⁷.

Daling sterftecijfer

Nog belangrijker is de daling van het sterftecijfer wat geassocieerd worden met 3D-laparoscopie. Patiënten kunnen in een betere gezondheidstoestand naar de postoperatieve zorg vertrekken⁶. Mogelijke nadelen hebben meer te maken met de subjectieve gewenning van chirurgen aan het zicht door de 3D-bril en met een nog snellere gegevensverwerking. Over het algemeen zijn de voordelen van 3D-laparoscopie onmiskenbaar. Blijkbaar was dit al te voorzien voordat de technologie volledig werd ingezet in de reguliere klinische praktijk. In het boek van het 51e congres van de Duitse Vereniging voor Gynaecologie en Verloskunde staat op pagina 247: « Afgezien van de financiële overwegingen is het onbegrijpelijk dat niet alle chirurgen onmiddellijk overschakelen op driedimensionale beeldvorming, omdat dit de beelden zijn waar we allemaal mee vertrouwd zijn in het dagelijks leven ». Dit congres vond plaats van 1-5 oktober 1996⁴.